ท่อน้ำนมอุดตัน

ท่อน้ำนมอุดตัน มีอาการอย่างไร 

อาการท่อน้ำนมอุดตันนั้นเกิดจากการที่น้ำนมไหลไม่สะดวกจากการอุดตันของท่อส่งน้ำนม ทำให้เต้านมแข็ง เป็นแผ่นหนา หรือเป็นก้อนอยู่ใต้ผิวหนังคลำพบก้อนแข็งบริเวณที่ท่อน้ำนมอุดตันลักษณะหัวนมและลานนมผิดรูปไป บางครั้งอาจมีอาการเส้นเลือดปูดออกมาอย่างเห็นได้ชัดลูกดูดนมไม่ออก หรือดูดได้เพียง 20%เท่านั้นบางครั้งอาจจะพบจุดสีขาวที่หัวนม (White dot) อาการท่อน้ำนมอุดตัน สามารถพัฒนาไปเป็นเต้านมอักเสบได้ หากปล่อยทิ้งไว้นาน และไม่ได้รับการรักษา

ท่อน้ำนมอุดตัน เกิดจากอะไร 

ผู้ที่มีน้ำนมมากจนเกินไป และไม่ได้ระบายออกตามเวลาปล่อยให้เต้านมคัดเป็นเวลานานดื่มน้ำไม่เพียงพอ หรือร่างกายขาดน้ำใส่เสื้อชั้นในที่คับแน่นจนเกินไป ทำให้น้ำนมไหลเวียนได้ไม่สะดวกใส่เสื้อชั้นในที่หลวม ไม่กระชับ ทำให้เต้านมหย่อนคล้อย กดทับท่อส่งน้ำนมบริโภคไขมัน หรือ อาหารที่มีความมันมากจนเกินไป เช่น เนย ชีสอาจมีก้อนน้ำ หรือก้อนเนื้อ ขวางทางท่อส่งน้ำนมอยู่ อาจคลำพบก้อนได้ แม้แต่ตอนที่ไม่มีอาการท่อน้ำนมอุดตัน

ท่อน้ำนมอุดตัน คุณแม่ทำอย่างไรดี ???

ใช้คลื่นไมโครเวฟเปิดท่อน้ำนม ทำได้โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในสถานพยาบาลประคบร้อน อาจจะใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำร้อนจัดประคบ หรือแนปปี้ที่ชุบน้ำร้อน หรือ Hot pack ที่ใช้อุ่นกับเตาไมโครเวฟก็ได้ ยืนแช่น้ำฝักบัว โดยเปิดน้ำร้อนจัดเท่าที่ร่างกายจะทนได้ จ่อไปที่หน้าอกบริเวณที่ท่อน้ำนมอุดตันหลังจากประคบร้อนหรือยืนแช่น้ำฝักบัวร้อนๆสัก 15 นาทีแล้ว ให้ใช้มือนวดวนเป็นก้นหอย จากรอบๆหน้าอกด้านนอกเข้ามาจนถึงลานนม วิธีที่ดีทึี่สุด ให้ลูกดูดข้างที่อุดตันบ่อยๆ เท่าที่จะเป็นไปได้ถ้าลูกไม่ให้ความร่วมมือ อาจร้องขอความช่วยเหลือจากสามี สำหรับจุดสีขาวที่หัวนม ให้ใช้เข็มสะอาดสะกิดออก หรือ บีบออกตอนอาบน้ำอุ่นก็ได้ค่ะ ผลที่ได้อาจจะเป็นน้ำนมไหลพุ่งออกมาจนคุณตกใจเลยก็ได้ แต่คุณต้องแน่ใจว่าเข็มหรือมือสะอาดเพียงพอ เพราะไม่อย่างนั้นแล้ว หลังจากหัวนมเปิด อาจจะติดเชื้อเข้าสู่ท่อน้ำนม ทำให้เป็นเต้านมอักเสบได้บางที white dot ก็จะหลุดออกได้เองจากการที่ลูกดูดค่ะ ระหว่างที่ให้สามีช่วยดูดออก ให้ใช้นิ้วมือกดไล่น้ำนมมาตามท่อ โดยเริ่มจากเต้านมด้านนอก มายังลานนม ให้กดแรงๆได้ในจังหวะเดียวกับที่สามีดูด จะช่วยให้ก้อนที่อุดตันหลุดออกได้ง่ายขึ้น
ข้อควรระวัง หากให้ลูกดูด อย่ากดแบบข้อแนะนำด้านบนหากลูกยังเล็ก เพราะแรงดันน้ำนมจะแรงมาก อาจจะทำให้ลูกหงุดหงิด พาลไม่ดูดต่อ หรืออาจจะทำให้ลูกสำลักน้ำนมได้ค่ะ ขนาดคุณสามียังบ่น ตอนที่มายากดเลย ถึงขนาดสะอึกเลยที่เดียว เพราะฉะนั้นต้องระวังให้มากค่ะวิธีป้องกันอย่าใส่เสื้อชั้นในที่คับ หรือหลวมจนเกินไปหลีกเลี่ยงเสื้อชั้นในที่มีโครง หรือรัดใต้ราวนมจนแน่นอย่าปล่อยให้นมคัด ควรระบายออก หากลูกไม่ดูดดื่มน้ำมากๆ เพราะในน้ำนมจะมีตะกอนอยู่ จะเห็นได้จากที่ว่าเมื่อไหร่เราดื่มน้ำไม่เพียงพอ เวลาปั๊มนมออกมา น้ำนมจะมีตะกอนทราบปนออกมาด้วย ตะกอนนี้แหละที่จะทำให้ท่อน้ำนมอุดตันหมั่นนวดเต้านมทุกครั้งระหว่างอาบน้ำ ทำให้เต้านมไม่แข็งเป็นก้อน หรืออาจจะระบายน้ำนมออก โดยการใช้มือรีดน้ำนมระหวางที่อาบน้ำไปด้วยก็ได้

วิธีระบายน้ำนมป้องกันท่อน้ำนมอุดตัน

ควรใช้วิธีใช้นิ้วมือรีดน้ำนมออก มากกว่าการปั๊มนม เพราะการปั๊มนมเป็นการกระตุ้นให้ร่างกายผลิตน้ำนมเพิ่มขึ้น นั่นก็อาจจะไม่เป็นผลดีหากคุณเป็นคนที่มีน้ำนมเยอะเกินกว่าที่ลูกต้องการและเครื่องปั๊มนม จะไม่ได้รีดกระเปาะน้ำนมที่อยู่รอบๆลานนม ทำให้น้ำนมคั่งค้าง อันเป็นสาเหตูให้เกิดอาการท่อน้ำนมอุดตัน
เราจะสังเกตได้ว่า หากเราใช้นิ้วมือ 2 นิ้ว คือ นิ้วโป้งและนิ้วชี้รีดน้ำนมโดยรีดจากบริเวณลานนมน้ำนมจะพุ่งออกมาได้ดี ลองดูนะคะข้อควรจำอย่าปล่อยให้อาการท่อน้ำนมอุดตันนี้เกิดกับคุณนานเกิน 24 ชั่วโมง อาจจะทำให้เกิดฝีได้ นั่นหมายถึงคุณอาจจะต้องผ่าฝีออก และไม่สามารถให้นมลูกไปอีกพักใหญ่เลยค่ะ อย่าบีบเค้นก้อนไตที่เต้านม เพราะอาจจะทำให้เกิดการอักเสบได้ การนวดเต้านม ควรทำหลังจากที่ประคบร้อนแล้วทุกครั้ง เพราะความร้อนจะช่วยขยายท่อน้ำนม และช่วยสลายไตได้บ้างสามารถประคบเย็นได้หลังจากนวดเต้านมเสร็จแล้ว เพื่อลดอาการปวด บวม

ท่อน้ำนมอุดตัน รักษาได้ด้วยยา 

ท่อน้ำนมอุดตันโรคฮิตของคุณแม่ที่ให้นมลูก นั่นคืออาการเต้านมเป็นก้อนซึ่งเกิดจากการอุดตันของไขมันที่ได้จากอาหารที่คุณแม่รับประทานเข้าไป ถ้าคุณแม่รับประทานอาหารที่มีไขมันมากและอาหารที่หวานจัด เช่น
ข้าวขาหมูเน้นพ่อค้าว่าเอาหนังและมันเยอะๆ หรือทุเรียน มะม่วงสุก สิ่งเหล่านี้ทำให้ร่างกายมีไขมันสะสมสูงและไขมันดังกล่าวจะไปเกาะอยู่ ตามกระเปราะน้ำนมของคุณแม่ หากไขมันดังกล่าวไม่ถูกขับออกให้หมด เช่นปั๊มไม่ตรงเวลา หรือใช้ปั๊มอย่างเดียว ลูกไม่ดูดช่วย จะทำให้เกิดก้อนที่เต้านมได้ หากเกิดขึ้นแล้วรู้ทันที ก็สามารถนำลูกมาดูดออกได้โดยให้คางลูกอยู่บริเวณที่เป็นก้อนอาจต้องให้แม่นอนหงายแล้วอุ้มลูกมาแปะที่ตำแหน่งต่างๆเพื่อให้คางลูกอยู่ในตำแหน่งก้อนนั้น และระหว่างที่ลูกดูดอยู่นั้นต้องคอยเอามือนวดเต้านมที่บริเวณก้อนนั้นเพื่อให้ก้อนสลายไปด้วยหากปล่อยทิืงไว้ให้เป็นก้อนนานจะเกิดการคัดตึงและเต้านมอักเสบในที่สุด เดือดร้อนต้องไปให้กุมารแพทย์ที่เชี่ยวชาญทำการนวดสลายก้อนออกซึ่งเป็นงานที่ทรมานกุมารแพทย์เป็นอย่างมากดังนั้นกันไว้ดีกว่าแก้ คือให้งดของหวานมันและโปรตีนแปลกปลอม  5  อย่าง (นม และผลิตภัณฑ์ นมถั่วและผลิตภัณฑ์ ไข่ อาหารทะเล แป้งสาลี) เท่านี้คุณแม่ก็จะให้นมลูกได้อย่างมีความสุข และคุณลูกก็จะดูดนมได้อย่างมีความสุขด้วย

ท่อน้ำนมอุดตัน กินเลซิตินได้ไหม ???

เลซิตินนั้น เป็นสารอิมัลซิฟายเอ้อร์ตัวนึง ที่ทําให้ไขมันรวมตัวกับน้ำได้เป็นเนื้อเดียวกัน ยกตัวอย่างคือน้ำสลัด น้ำส้มสายชูไม่สามารถรวมตัวกับน้ำมันพืชได้มนุษย์เราจึงค้นพบว่า ไข่แดง เป็นอิมัลซิฟายเอ้อร์ตัวนึง พอใส่ลงไปปุ๊บ ทุกอย่างสามารถรวมตัวกันเป็นเนื้อเดียวที่เราเรียกว่าน้ำสลัดทําไมเลซิตินจึงสามารถบรรเทาอาการก้อนที่เต้านมได้เพราะในน้ำนมแม่นั้น จะมีไขมันรวมอยู่ด้วย ไขมันนี้สามารถจะจับยึดพื้นผิวภายในกระเปราะน้ำนมและท่อน้ำนมได้หากไม่ได้ มีการนําออกในเวลาที่กําหนด ไขมันนี้จะจับยึดพื้นผิวภายในไว้แล้วจะพอกพูนขึ้นจนเป็นก้อนแข็งบริเวณเต้า นม เจ้าเลซิตินนี้จะไปทําหน้าที่ละลายไขมันในร่างกายเรา รวมถึงไขมันในน้ำนมด้วย ทําให้ไขมันที่พอกพูนอยู่นั้น ลดลงจนหมดไปในที่สุด  แต่ควรให้แพทย์ เป็นผู้สั่งยา เพื่อให้เหมาะกับอาการและร่างกายค่ะ

รู้จักเลซิตินอย่างถ่องแท้ก่อนรับประทาน

เลซิติน  (Lecithin)   เลซิตินเป็นสารธรรมชาติที่ประกอบด้วยฟอสฟอรัสกับไขมันบางชนิด และวิตามินในกลุ่ม
วิตามินบี  ไม่สำคัญว่าเลซิตินประกอบด้วยสารใดบ้างแต่สิ่งสำคัญคือเลซิตินเป็นหน่วยพื้น ฐานในทุกๆเซลล์ของสิ่งมีชีวิต  ที่สำคัญไปกว่านี้ก็คือเลซิตินนั้นช่วยจับไขมันและคอเลสเตอรอลในกระแสเลือด  ด้วยคุณสมบัติอันน่ามหัศจรรย์ของเลซิติน คือ การที่เลซิตินสามารถละลายในได้ทั้งน้ำและไขมัน เลซิตินจึงละลายอยู่ในกระแสเลือดแล้วคอยจับเอาไขมัน หรือคอเลสเตอรอลที่ล่องลอยอิสระในกระแสเลือดและไขมันที่เกาะตามผนังหลอดเลือดไว้ ด้วยวิธีนี้ของเลซิตินจึงทำความสะอาดระบบหมุนเวียนโลหิตได้ ส่วนประกอบที่พบมากที่สุดในเลซิตินคือ สารฟอสฟาติดิลโคลีน (phosphatidylcholine) ซึ่งเป็นแหล่งอาหารอันอุดมไปด้วยสารโคลีน  โคลีนจัดเป็นสารประกอบในกลุ่มของวิตามินบี  ที่มีความสำคัญคือเป็นวัตถุดิบในการผลิตสารสื่อประสาทในสมองของเราสารดังกล่าวคือ อะเซทิลโคลีน (Acetylcholine)

การให้ลูกได้ดูดนมแม่ อย่างต่อเนื่องทุก3ชั่วโมง และดูดเกลี้ยงเต้าทุกครั้ง เป็นการป้องกันภาวะท่อน้ำนมอุดตันได้ดีที่สุด  กรณีลูกดูดไม่เกลี้ยงเต้าควรปั๊มเก็บทำสต๊อกนม อีกทั้งภาวะโภชนาการของคุณแม่ให้นมบุตร ต้องลดละเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง เนยต่างๆ ดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายในระยะที่กำลังให้นมบุตร  หากพบอาการผิดปกติควรพบแพทย์ 

บทความแนะนำเพิ่มเติม : 
1. เลซิตินรักษา ท่อน้ำนมอุดตัน ได้ผลดีเยี่ยม
2.12 เรื่องต้องรู้เกี่ยวกับนมแม่
3. เทคนิคเพิ่มน้ำนมแบบง่ายๆ

เรียบเรียงโดย  : Mamaexpert Editorial Team