แผ่นแปะคุมกำเนิด
แผ่นแปะคุมกำเนิด หรือ ยาคุมแผ่นแปะ หรือ ยาคุมกำเนิดชนิดแปะผิวหนัง (Contraceptive patch หรือ Birth control patch) คือ วิธีการคุมกำเนิดโดยใช้ยาฮอร์โมนที่มีลักษณะเป็นแผ่นแปะ ซึ่งประกอบด้วยฮอร์โมน 2 ชนิด คือ ยาในกลุ่มเอสโตรเจนสังเคราะห์ (Synthetic estrogen) และยาในกลุ่มโปรเจสติน (Progestin) ใช้สำหรับแปะบริเวณผิวหนังเพื่อให้ตัวยาในแผ่นแปะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดไปออกฤทธิ์ป้องกันการตั้งครรภ์ ส่วนกลไกการออกฤทธิ์หลัก ๆ ก็เหมือนกับการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดหรือยาฉีดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมครับ เพราะฮอร์โมนที่นำมาใช้จัดอยู่ในประเภทเดียวกัน
ผลข้างเคียงของแผ่นแปะคุมกำเนิด
ผลข้างเคียงของแผ่นแปะคุมกำเนิดจะเหมือนการรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม แต่ผลข้างเคียงของแผ่นแปะคุมกำเนิดที่เกิดจะมีอาการน้อยกว่า โดยอาการข้างเคียงที่อาจจะพบได้ มีดังนี้
- อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ อารมณ์เปลี่ยนแปลง ซึมเศร้า วิตกกังวล หงุดหงิด ฉุนเฉียว เหงือกอักเสบ ความอยากอาหารเพิ่มขึ้นหรือลดลง เป็นสิวหรือกระ ผื่นขึ้น มีอาการอ่อนเพลีย หน้าอกคัดตึงหรือใหญ่ขึ้น แน่นท้องเล็กน้อย (เป็นอาการอันไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้นได้ในระหว่างการใช้ยา หากเป็นต่อเนื่องและรบกวนชีวิตประจำวัน คุณควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบ)
- น้ำหนักตัวอาจเพิ่มขึ้นเล็กน้อย หรือรู้สึกว่าตัวบวมขึ้น ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล รวมถึงการควบคุมอาหาร
- อาจมีความต้องการทางเพศเปลี่ยนไป โดยอาจลดลงบ้าง
- อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด
- อาจเพิ่มปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็งเต้านม โรคมะเร็งปากมดลูก เนื้องอกตับชนิดรุนแรง (Hepatic adenoma)
- มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ (พบได้น้อยมาก)
- บางรายอาจเป็นผื่นแพ้หรืออาการคันบริเวณที่แปะแผ่นยา (ปกติแล้วอาการคันจะหายไปได้เองภายในไม่กี่วัน)
ข้อดีของแผ่นแปะคุมกำเนิด
- ประสิทธิภาพของการคุมกำเนิดสูงเทียบเท่ากับการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดหากใช้อย่างถูกต้อง ผู้ใช้รู้ตัวเองว่ากำลังคุมกำเนิดอยู่มั่นใจได้
- ผู้ใช้แผ่นแปะคุมกำเนิดจะมีประจำเดือนมาอย่างสม่ำเสมอและตรงเวลา
- ช่วยแก้ปัญหาสำหรับผู้ที่รับประทานยาเม็ดคุมกำเนิด แล้วลืมทานบ่อย ๆ
- สามารถอาบน้ำ ว่ายน้ำ อบไอน้ำ เซาน่า และออกกำลังกายได้ตามปกติ โดยไม่ต้องแกะแผ่นแปะคุมกำเนิดออกแต่อย่างใด
- มีผลข้างเคียงน้อยกว่าการรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิด
- เนื่องจากแผ่นแปะคุมกำเนิดใช้ฮอร์โมนเดียวกับยาเม็ดคุมกำเนิด (Yasmin, Oilezz) จึงสามารถช่วยลดสิวที่เกิดจากฮอร์โมนได้
- เมื่อต้องการมีบุตร หลังจากเลิกใช้จะสามารถกลับเข้าสู่ภาวะเจริญพันธุ์หรือพร้อมตั้งครรภ์ได้รวดเร็วตั้งแต่หยุดแปะแผ่นยา
ข้อเสียของแผ่นแปะคุมกำเนิด
- ต้องมีความร่วมมือจากผู้ใช้แผ่นแปะคุมกำเนิด ในการแปะแผ่นยาอย่างถูกต้อง
- ก่อนใช้แผ่นแปะคุมกำเนิด จะต้องปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ
- อาจมีอาการข้างเคียงบ้างเหมือนยาเม็ดคุมกำเนิด (แต่จะมีน้อยกว่าและจะหายไปได้เองภายในเวลาไม่กี่วัน)
- ต้องคอยเปลี่ยนแผ่นยาเมื่อครบ 7 วัน
- ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ได้
แผ่นแปะคุมกำเนิด ใครบ้างที่ไม่ควรใช้
- ผู้ที่เป็นโรคอ้วน เนื่องจากแผ่นแปะคุมกำเนิดอาจส่งผลให้มีน้ำหนักเพิ่มขึ้นเนื่องจากมีกลไกการทำงานที่เกี่ยวกับฮอร์โมนโดยตรงและอาจทำให้แผ่นแปะคุมกำเนิดออกฤทธิ์ไม่มีประสิทธิภาพดีเท่าที่ควร
- ผู้ที่มีโรคประจำตัว ได้แก่ โรคหัวใจ โรคเกี่ยวกับหลอดเลือด โรคเบาหวาน และโรคความดันโลหิตสูง เนื่องจากการใช้แผ่นแปะคุมกำเนิด อาจเป็นสิ่งกระตุ้นให้ลักษณะของโรคมีอาการรุนแรงมากกว่าเดิม
- ผู้หญิงที่ชอบสูบบุหรี่ เพราะอาจทำให้เกิดโรคเกี่ยวหลอดเลือดอุดตันในหัวใจและสมองได้
- ผู้ที่เป็นโรคมะเร็งเต้านม และมะเร็งเกี่ยวกับมดลูก
แผ่นแปะคุมกำเนิดเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้หญิงที่ยังไม่พร้อมตั้งครรภ์มากที่สุด เนื่องจากหาซื้อได้ง่ายตามร้านยาทั่วไป แต่สำหรับใครที่ยังไม่เคยใช้มาก่อน ควรอ่านคู่มือการใช้หรือสอบถามแพทย์และเภสัชให้ดีก่อน เพื่อจะได้ใช้แผ่นแปะคุมกำเนิดได้อย่างมีประสิทธิภาพที่สุดค่ะ
บทความแนะนำเพิ่มเติม
เรียบเรียงโดย : Mamaexpert Editorial Team
